به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، اولین کارگاه آموزشی «نگارش و انتشارات مقالات علمی در رشته زبان و ادبیات فارسی» صبح امروز با حضور حجت‌الاسلام والمسلیمن حسن خیری رئیس مرکز مطالعات، برنامه‌ریزی و تعالی علوم انسانی و هنر، دکتر علیرضا عراقیه مدیرکل پژوهش و تحصیلات تکمیلی معاونت علوم انسانی و هنر و جمعی از مدیران مسئول و سردبیران نشریات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در سالن ۹ دی سازمان مرکزی برگزار شد.
خیری در ابتدای این مراسم به بیان آسیب‌شناسی در حوزه نشریات علمی علوم انسانی و هنر پرداخت و گفت: متاسفانه شرایط مجلات و نشریات علمی علوم انسانی و هنر مناسب و متعالی نیست و هنوز در پله اول قرار داریم. مجلات علمی به طور کامل به وظیفه علمی و پژوهشگری خود نمی‌پردازند و به نوعی بستری برای انتشار مقالات دانشجو و ارتقای مرتبه علمی اساتید هستند. انتشار مقالات در نشریات پایه‌ترین و ابتدایی‌ترین نیاز محسوب می‌شود که متاسفانه در این فضا تبدیل به دغدغه مسئولان نشریات علمی شده است در صورتی که این مجلات باید به دنبال یافتن خلأها، مسایل و چالش‌های جامعه باشند، چرا که پرداختن به موضوعات جامعه وظیفه و رسالت علوم انسانی است.
رئیس مرکز مطالعات، برنامه‌ریزی و تعالی علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی، با بیان اینکه در حوزه مجلات و نشریات علمی گرفتار یک تأخر فرهنگی هستیم، گفت: آنچه در انتشار نشریات علمی با آن مواجه هستیم، ساختارگرایی افراطی و کلیشه‌ای است و جایگاه نشریات علمی مشخص نیست، در نشریات هم مانند چاپ کتاب به تیراژ و جامعه خوانندگان توجه نمی‌شود. در این فضا ساختارها جای افراد و اهداف نشسته است. پرداختن به موضوعاتی همچون چگونگی ساختار مقالات، تعداد نشریات و نحوه انتشار آن و بحث‌های این چنینی ساختاری است و موضوع محتوا نشریات در اولویت درجه دو قرار می‌گیرد که این روند نیازمند اصلاح و بازنگری است.
وی ادامه داد: در ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی، بیانیه گام دوم انقلاب راهگشای ما برای ورود به چهل سال دوم انقلاب است. در این بیانیه بیش از آنکه بحث ساختارها مطرح باشد، عاملیت، کنش‌گران و نیروهای انقلابی مطرح شده و بر پایه خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی قرار دارد. بی‌تردید دانشگاه‌ها در این عرصه نقش ممتازی دارند و نشریات هم جایگاه خاص خود را باید در این حرکت و جهاد علمی و انقلابی داشته باشند.
خیری با تأکید بر اینکه مجلات و نشریات علمی باید به تعالی و تولید دانش توجه داشته باشند نه نگاه دانش برای دانش، اظهار داشت: انتشار نشریه و مقاله برای ارتقای مرتبه علمی اعضای هیات علمی وضعیت مناسبی نیست، در این شرایط لازمه کار این است که وضعیت نشریات را دقیق‌تر برانداز کنیم و به محتوا، تعالی نشریات و تولید دانش توجه داشته باشیم. نشریات باید جایگاه خود را در خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی بیایند و به نقد و بررسی شرایط، کمک به توسعه همه جانیه و علم نافع بپردازند که در معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی از آن به عنوان حکمی‌سازی از آن یاد می‌کنیم.
وی با اشاره به وضعیت مجلات علمی علوم انسانی و هنر در کشور، گفت: از بین ۱۹۰ نشریه علوم انسانی و هنر، ۱۱ مجله مربوط به حوزه هنر و ۱۷۹ مجله مربوط به علوم انسانی است که ۱۶۰ نشریه دارای امتیاز دانشگاه آزاد اسلامی است. متسافانه از این تعداد ۷۳ نشریه غیر فعال بود و ۸۱ نشریه با تاخیر چاپ مواجه است و تنها ۳۶ مجله به روز است. در حوزه روان‌شناسی نیز ۱۳ نشریه ثبت شده که تنها ۴ نشریه به‌روز است، ۳ با تاخیر منتشر شده و ۶ مجله غیر فعال است. این آمار در حالی است که با بحران کمبود نشریه علمی مواجه هستیم.
رئیس مرکز مطالعات، برنامه‌ریزی و تعالی علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: نمی‌شود در علوم انسانی کم کاری و تقلید کرد و اقتباس کننده بود، ما باید مرجعیت علمی داشته باشیم تا جامعه در طراز انقلاب اسلامی باشد. بسیاری از موضوعات مطرح جامعه همچون بحران هویت، موضوعات مربوط به خانواده و طلاق، غربزدگی، آسیب‌های فضای مجازی و... به دلیل کم کاری حوزه علوم انسانی است و نشریات باید در این زمینه ایفای نقش کنند تا تعالی علوم انسانی محقق شود.
وی در پایان گفت: ان‌شاءالله بتوانیم برگزاری چنین کارگاه‌هایی را ادامه بدهیم و ساختارها و ضوابط نشریات علمی را اصلاح کنیم و با هم‌افزایی به این مدل برسیم که چگونه یک جبهه فراگیر را در کشور ایجاد کنیم تا فضا برای اینگونه بحث‌های جدی آماده شود.
در ادامه علیرضا عراقیه مدیرکل پژوهش و تحصیلات تکمیلی معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی نیز به تشریح قوانین و دستورالعمل‌های نشریات علمی، وضعیت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی و دستورالعمل‌های راه‌اندازی نشریات علمی پرداخت و به پرسش‌های مطرح شده در این نشست پاسخ گفت.
برگزاری کارگاه «ساختار مقالات دانشگاهی، فرآیند ارزیابی، داوری مقالات و آسیب‌شناسی آن»، «شاخص‌های ارزیابی و رتبه‌بندی نشریات علمی»، «آشنایی با نمایه‌سازی و چکیده نویسی»، «بررسی سیستم‌های مشابه‌یاب و مقابله با سرقت‌های علمی» و «حکمی‌سازی، بومی‌سازی و روزآمدی در تولید علم و نشریات علمی» از دیگر برنامه‌های این کارگاه آموزشی یک روزه است.
