فقه و نظام اجتماعی
پنجشنبه, ۲ بهمن ۱۳۹۳، ۰۵:۳۰ ب.ظ
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام حسن خیری عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نراق در چهل و سومین نشست علمی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با موضوع فقه و نظام اجتماعی گفت: فقه اجتماعی در چند گزاره یا رویکرد مطرح می شود که عبارت اند از تک گزارهای اجتماعی که با رویکرد فقهی استنباط می شود، یک منظومه علمی به عنوان یک رشته منسجمی که دارای انسجام علمی است، در استنباطات فقهی، رویکرد اجتماعی داشته باشد، نگاه به آثار و پیامدهای اجتماعی است و تأثیر اجتماع بر شناخت احکام.
وی با اشاره به این که نظام فرهنگی در مدیریت، باورهای ناظر به اصول اعتقادی، ارزش های ناظر به بایدها و نبایدها و هنجارهای ناظر به تعیین تکلیف را ترسیم می کند، اظهار داشت: نظام اجتماعی اسلام مترتب بر نظام فرهنگی اسلام است زیرا نظام اجتماعی ناظر به روابط و مناسبات اجتماعی است؛ چینش خارجی تعاملاتی که بین افراد در اجتماع و سازمان ها و نهادها برقرار می شود، نظام اجتماعی است.
عضو هیأت علمی واحد نراق در ادامه افزود: در نظام فرهنگی اسلام که شاکله ای از هنجارهای اخلاقی و حقوقی را ارائه می کند و از نظر شریعت دارای یک ارزش ذاتی است و باید جایگاهش را در نظام اجتماعی اسلام بررسی کنیم.
حجت الاسلام خیری نظام های اجتماعی را عمومی دارای سه رکن تعامل انسان ، طبیعت و دیگران دانست و خاطرنشان کرد: این سه رکن وقتی که اسلامی شد یک بعد دیگر به آن اضافه می شود و آن هم استخلاف که رابطه انسان و حیوان و دیگران با خداوند متعال است؛ شهید صدر می گوید استخلاف در دو شیء خلاصه می شود احساس مسؤولیت و امانت داری و لازمه مسؤولیت هم در آزادی انسان در تشخیص است.
وی دو عنصر فکر و اراده و ورود در عمل در درون انسان را علت نظام اجتماعی و تاریخ و آینده بیان کرد و گفت: انواع نظام های اجتماعی بر سه دسته تقسیم می شود سازمان های اجتماعی مبتنی بر اخلاق، که بر پایه وجدان فردی محبت استوار است و سازمان های اجتماعی حساب گرانه که بر پایه منفعت استوار است و همچنین سازمان های اجباری که بر پایه قانون استوار است.
عضو هیأت علمی دانشگاه با بیان این که اندیشمندان اسلام شیرازه فقه اجتماعی را مبتنی بر دو عنصر محبت و عدالت می دانند، ابراز داشت: محبت بعد اخلاقی در روابط و مناسبات است و عدالت جنبه ساختاری حقوقی دارد که نظام را بر پایه آن تولید می کند.
حجت الاسلام خیری در پایان مدلی برای تحقق فقه در اجتماع ارائه کرد و افزود: قلمرو روابط مناسبات اجتماعی بر پایه مصالح اجتماعی و جمعی و بر پایه مصالح فردی به دو شاخه تقسیم شده است./992/پ202/ف
وی با اشاره به این که نظام فرهنگی در مدیریت، باورهای ناظر به اصول اعتقادی، ارزش های ناظر به بایدها و نبایدها و هنجارهای ناظر به تعیین تکلیف را ترسیم می کند، اظهار داشت: نظام اجتماعی اسلام مترتب بر نظام فرهنگی اسلام است زیرا نظام اجتماعی ناظر به روابط و مناسبات اجتماعی است؛ چینش خارجی تعاملاتی که بین افراد در اجتماع و سازمان ها و نهادها برقرار می شود، نظام اجتماعی است.
عضو هیأت علمی واحد نراق در ادامه افزود: در نظام فرهنگی اسلام که شاکله ای از هنجارهای اخلاقی و حقوقی را ارائه می کند و از نظر شریعت دارای یک ارزش ذاتی است و باید جایگاهش را در نظام اجتماعی اسلام بررسی کنیم.
حجت الاسلام خیری نظام های اجتماعی را عمومی دارای سه رکن تعامل انسان ، طبیعت و دیگران دانست و خاطرنشان کرد: این سه رکن وقتی که اسلامی شد یک بعد دیگر به آن اضافه می شود و آن هم استخلاف که رابطه انسان و حیوان و دیگران با خداوند متعال است؛ شهید صدر می گوید استخلاف در دو شیء خلاصه می شود احساس مسؤولیت و امانت داری و لازمه مسؤولیت هم در آزادی انسان در تشخیص است.
وی دو عنصر فکر و اراده و ورود در عمل در درون انسان را علت نظام اجتماعی و تاریخ و آینده بیان کرد و گفت: انواع نظام های اجتماعی بر سه دسته تقسیم می شود سازمان های اجتماعی مبتنی بر اخلاق، که بر پایه وجدان فردی محبت استوار است و سازمان های اجتماعی حساب گرانه که بر پایه منفعت استوار است و همچنین سازمان های اجباری که بر پایه قانون استوار است.
عضو هیأت علمی دانشگاه با بیان این که اندیشمندان اسلام شیرازه فقه اجتماعی را مبتنی بر دو عنصر محبت و عدالت می دانند، ابراز داشت: محبت بعد اخلاقی در روابط و مناسبات است و عدالت جنبه ساختاری حقوقی دارد که نظام را بر پایه آن تولید می کند.
حجت الاسلام خیری در پایان مدلی برای تحقق فقه در اجتماع ارائه کرد و افزود: قلمرو روابط مناسبات اجتماعی بر پایه مصالح اجتماعی و جمعی و بر پایه مصالح فردی به دو شاخه تقسیم شده است./992/پ202/ف
